Türkiye, geçen Kasım ayında 10. G-20 Zirvesi’ni Antalya şehrinde başarıyla düzenledi. Zirvede yaşadığım güzel anlar halen zihnimde canlı bir biçimde duruyor. 11. G-20 Zirvesi Eylül’de Çin’in Hangzhou kentinde yapılacak. G-20 Zirvesi’nin yeri Antalya’dan Hangzhou’ya, Akdeniz’den Xihu Gölü’ne kadar değişir, ama yerin güzelliği kalır; zirvenin ana teması değişir, fakat dünya ekonomisini büyütmek şeklindeki özü olduğu gibi devam eder. Dünya ekonomisi karmaşık ve hızlı değişim yaşıyor. Uluslararası toplumun geniş ilgisini çeken Hangzhou Zirvesi’nin Antalya Zirvesi’nin temelinde küresel ekonominin teşvikinde, finansal istikrarın korunmasında ve krizle mücadelede daha önemli rol oynaması bekleniyor. Bundan dolayı, G-20 Hangzhou Zirvesi hakkında bilgi vermek istiyorum.
G-20 Hangzhou Zirvesi 4 ve 5 Eylül günlerinde yapılacaktır. Zirveye G-20 üyeleri, konukları ve uluslararası örgütlerden temsilciler davet edildi. Çin Cumhurbaşkanı Xi Jinping zirveye başkanlık etmenin yanı sıra BRICS’in gayrı resmi buluşması gibi etkinliklere katılacak. Cumhurbaşkanı Xi Jinping çeşitli vesilelerde “yaratıcı, diri, eşgüdümlü, kapsayıcı dünya ekonomisinin yapılanması” konusu altında “politikada eşgüdümün güçlenmesi”, “inovasyonla büyüme”, “daha verimli ekonomi ve finans yönetimi”, “güçlü ticaret ve yatırım”, “kapsayıcı ve bağlantılı kalkınma” ve “dünya ekonomisini etkileyen diğer belirgin sorunlar” gibi dikkat çekici konuları ele alacak ve uluslararası işbirliğine yön vermek için küresel ekonominin karşılaştığı en zor, en önemli ve en acil sorunlara odaklanacak.
G-20 Hangzhou Zirvesi, 2016 yılında Çin’in kendi evinde düzenlenecek en önemli diplomatik çalışması ve son yıllarda Çin’in ev sahipliğindeki en üst düzey, en büyük ve en etkileyici uluslararası zirve olduğu için dünyadan yoğun ilgi çekmektedir. Çin, diğer taraflarla ortak çaba göstererek Hangzhou Zirvesi vesilesiyle aşağıdaki hedeflere ulaşmayı amaçlıyor.
Birincisi, G-20 Grubu’nun yönlendirici rol oynayarak stratejik vizyon ve istekle dünya ekonomisine yön vermesi ve güç katması; ikincisi, uluslararası ekonomik işbirliğini güçlendirerek, karşılıklı yardımlaşma ruhuyla krizle mücadelede ortak çaba gösterilmesi ve dayanışma, açılma, kapsayıcılık ve işbirliği yönünde güçlü mesaj verilmesi; üçüncüsü, yaratıcılıkla mekanizma inşası hızlandırılarak işbirliği platformu oluşturulmasının G-20 Grubu’nun krizle mücadelesinden uzun vadeli yönetime dönüştürülmesine güvence vermesi. Hangzhou Zirvesi’nin zeka ve güç toplanarak dünya ekonomisinin büyümesine, uluslararası ekonomik işbirliğine ve küresel ekonomik yönetime yeni ümit ve güç sağlayacağından eminim.
Çin, ev sahipliğindeki Hangzhou Zirvesi için büyük çaba göstererek kendine özgü program ve toplantı gündemi sunacak. Çin, geçen yılın sonunda zirvenin ev sahipliğini Türkiye’den devraldıktan sonra elinden geleni yaparak üye ülkelerin, konukların ve uluslararası örgütlerin büyük desteği ve katılımıyla ticaret, enerji, istihdam ve tarım bakanları toplantıları yapmış, ticaret, sanayi, gençlik, kadınlar, emek, düşünce kuruluşları ve sivil çevrelerden temsilcilerle geniş temasta bulunmuş ve Hangzhou Zirvesi’ne geniş bir taban hazırlamıştır. Bunun yanı sıra, “yaratıcı, diri, bağlantılı ve kapsayıcı dünya ekonomisinin yapılanması” teması altında üç koordinatör toplantısı, üç maliye bakanları, merkez bankası başkanları ve yardımcıları toplantıları ile 10’dan fazla çeşitli çalışma grubu toplantısı yapıldı. Kesintisiz ve verimli çalışmalar Hangzhou Zirvesi’nde mümkün olduğu kadar ortak fikir sağlanması için yol çiziyor.
Hangzhou Zirvesi’nde 30’a yakın anlaşma sağlanarak tarihi rekor kırılması bekleniyor. Hangzhou Zirvesi, G-20 Grubu tarihinde en çok gelişmekte olan ülkenin katılmasıyla daha temsili ve kapsayıcı olma özelliğini taşıyor. Çin’in davetiyle ASEAN dönem başkanlığını yürüten Laos, Afrika Birliği Başkanlığını yürüten Çad, Afrika'nın Kalkınması İçin Yeni Ortaklık Başkanlığını yürüten Senegal, Kazakistan ve Mısır gibi gelişmekte olan ülkelerin temsilcileri Hangzhou Zirvesi’ne katılacak. Bu arada, geri sayıma giren zirvenin hazırlık çalışmaları sorunsuz devam etmektedir. Bu zirvenin yükümlülüğünü yerine getirerek dünya halklarına sürpriz sunacağına ve dünyaya ümit vereceğine inanıyorum.
Dünyanın gözü Hangzhou Zirvesi ile Çin’e ve Çin’in ekonomisine odaklanıyor. Ben de bu vesileyle Türk halkına Çin’in ekonomik gidişatı hakkında bilgi vereyim.
Bu yılın ikinci çeyreğinde Çin’in gayri safi milli hasılası birinci çeyreğe paralel olarak yüzde 6.7 oranında büyüdü. Ekonominin genelinde istikrar ve hafif artış korunuyor. Ekonominin başta gelen göstergeleri öngörüldüğü gibi istikrarlı şekilde sürüyor ve Çin ekonomisinin yeni normali altında gelişme kuralına uyuyor. Çin ekonomisinin çalışma kalitesi düzelmeye devam ediyor. Bu yılın ilk yarısında gayri safi milli hasılasında birim başına enerji tüketimi geçen yıla göre yüzde 5.2 düşerken, Üretici Fiyat Endeksi’nde düşüş hızı (PPI) üst üste 6 aydır daralıyor. Bu rakamlar piyasa ortamının düzelmesine ve işletmecilik gelirinin artmasına yararlı oluyor.
Oysa uluslararası ortamda halen karmaşa ve krizlerin yaşandığını net bir biçimde görüyoruz. Dünya ekonomisinin toparlanması beklenen düzeye ulaşmamış, ekonomik gidişatta belirsizlik artmış durumda. Çin ekonomisi yapısının düzeldiği ve formatının güncellendiği kritik bir dönemden geçiyor ve bu düzeltmeden dolayı acı çekmeye devam ediyor. Bu kadar zor koşullar altında yılın ilk yarısında Çin ekonomisinin “istikrarlı büyüme ve hafif artış” şeklinde sınav vermesi büyük bir başarı sayılabilir. Önümüzdeki dönemde, Çin ekonomi gelişmesini istikrardan hızlı büyümeye yönlendirmek için arz yönlü reform mücadelesini kararlılıkla güçlendirmeli, kamuda iş yaratmayı ilerletmeli, inovasyonu teşvik etmeli, yeni ekonomik yapısını geliştirmeli ve yeni kalkınma gücünü toplamalı.
Bu yıl Çin’in “Milli Ekonomi ve Toplumsal Kalkınmanın 13. Beş Yıllık Planı” açıklandı ve yaratıcı, eşgüdümlü, yeşil, açık ve paylaşımcı özellikler taşıyan gelişme prensibi ileri sürüldü. Çin’in kalkınma düşüncesini gösteren ve gelişme güvenini yansıtan kalkınma planı Çin’in genel gelişme tablosuyla ilgili derin reform ve ekonominin istikrarı ve uzun vadede gelişmesini sağlayan önemli garantidir. Çin ortak refah toplumun kurulduğu hedefe sağlam adımlarla ilerliyor. Önümüzdeki 5 yılda Çin ekonomisinin yüzde 6.5’in üzerinde büyümesi bekleniyor. Tabii ki, bu hedef kolay değil, ama çaba göstereceğiz ve kendimize güveniyoruz. Önümüzdeki 5 yılda, Çin’e ithal mal değerinin 10 trilyon ABD Dolarını aşması ve dışa yatırım değerinin 600 milyar ABD Dolarını üzerinde olması öngörülüyor. Aynı zamanda, açık ve paylaşımlı şekilde 100’den fazla büyük projeyi hayata geçireceğiz. Çin ekonomisinin güncellenip büyümesi hem kendini yükselten bir süreç, hem de dünyan için bir fırsattır. Türk girişimcileri bu fırsattan yararlanmak için Çin’e bekliyoruz.
Çin’in dostu olan ve Ortadoğu’da önemli rol oynayan Türkiye’nin Ortadoğu’da barış ve istikrar sağlanmasında büyük etkisi vardır. Askeri darbe girişiminden hemen sonra Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Zhang Min Türkiye’yi ziyaret etti. Zhang Min ziyaret sırasında dışişleri ve enerji bakanları da dahil olmak üzere Türkiye’nin üst düzey yetkilileriyle devletin son durumunu, ikili ilişkileri ve her iki tarafı ilgilendiren ortak meseleleri derin şekilde görüştü. Bu ziyaret Çin’in ikili ilişkilere verdiği büyük önemin ve Türk halkına beslediği dostluğun yansımasıdır. Çin ve Türkiye gelişmekte olan ülkeler olarak ikili ilişkilerin güçlendirilmesi, somut işbirliği, kültürel iletişim, sivil temas ve uluslararası arenada işbirliği gibi alanlarda büyük potansiyele sahip. Bu çalışmalar iki ülkenin kendi gelişmesine yarar getiriyor, bölgesel istikrarın korunmasına faydalı oluyor ve dünyada daha adil ve makul siyasi ve ekonomik düzeninin oluşmasını da ilerletiyor.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Hangzhou’da yapılacak G-20 Zirvesi’ne katılacağını açık şekilde teyit etti. İki lider geçen G-20 Antalya Zirvesi’nde Çin ile Türkiye arasında “Bir Kuşak Bir Yol” ile “Orta Koridor” girişiminin uyumlaştırılmasına dair muhtıranın imza törenine tanıklık etti. Bu girişim iki tarafın “Bir Kuşak Bir Yol” çerçevesi altında çeşitli alanlarda işbirliğini güçlendiemesine önemli politik destek veriyor. İnanıyorum ki, Hangzhou Zirvesi iki liderin daha yoğun bir temasta bulunmasına tanık olacak, Çin ile Türkiye arasında daha fazla işbirliği fırsatı oluşacak ve iki ülkenin ekonomik ve ticari ilişkilerinin yeni bir yola girmesini yönlendirecek.
Eylül’de Xihu Gölü’nün kıyısında buluşalım.